قبل از اینکه درباره صدای تلفظ کلمات انگلیسی (پرونانسیشن انگلیسی) صحبت کنیم و بدانیم فونتیک چیست، باید قانونی کلی را درباره بیشتر زبان‌ها بدانیم:
با وجود پیشرفت فراوان زبان‌های مختلف در دنیا، هنوز هم کمتر زبانی پیدا می‌شود که دیکته آن با تلفظ‌هایش تطابق کامل داشته باشد.
منظور از تطابق این است که برای مثال در زبان آلمانی، یک سری قوانین برای تلفظ کلمات وجود دارند که در جلسه اول کلاس به شما آموزش داده می‌شوند، و از آن به بعد خواهید توانست هر متن آلمانی را با تلفظ صحیح بخوانید، حتی اگر یک کلمه از آن را متوجه نشوید!
اما در انگلیسی و بیشتر زبان‌های دنیا، از این خبرها نیست! تلفظ‌ها در زبان انگلیسی کاملا حفظی هستند و هیچ قانون صد درصدی وجود ندارد که بگوید فلان حرف همیشه فلان صدا را دارد. بنابراین چاره‌ای نیست جز اینکه تلفظ‌های انگلیسی زبانان را تقلید کنیم.
آموزش فونتیک زبان انگلیسی
اصلی‌ترین راه اینکه بدانیم الفبای فونتیک انگلیسی چیست و کلمات در زبان انگلیسی چطور تلفظ می‌شوند، شناخت و استفاده از علائم تلفظ انگلیسی کلمات (Phonetic Symbols) می‌باشد.
اگر از دیکشنری‌های انگلیسی به انگلیسی استفاده می‌کنید، به احتمال زیاد به علائم فونتیک‌های انگلیسی برخورده‌اید. حتما می‌دانید که نشانههای فونتیک (علائم آوایی زبان انگلیسی و یا علائم فونتیک انگلیسی) طرز صحیح تلفظ (Pronunciation) یک کلمه (پرنانسیشن در زبان انگلیسی) را نمایش می‌دهند. شاید خیلی به آن‌ها توجه نکرده باشید چون معنی کلمه برای شما مهم‌تر بوده، شاید هم تلفظ آن کلمه را از قبل می‌دانسته‌اید و نیازی نداشتید دوباره آن را چک کنید!
از آنجا که در بسیاری از آموزشگاه‌ها و کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی تاکید چندانی روی آموزش فونتیک انگلیسی نشده و بیشتر از روش‌های گوش کردن و تکرار برای آموزش تلفظ‌ها استفاده می‌شود، در این مطلب تصمیم گرفته‌ایم کمی بیشتر و تخصصی‌تر به این موضوع بپردازیم. با ما همراه باشید!
چطور باید نشانههای فونتیک زبان انگلیسی را به صدا تبدیل کرد؟
در ابتدا، جواب این سوال ساده به نظر می‌آید. مگر هدف اصلی از اختراع الفبا تبدیل صداها به نشانه‌ها نبوده است؟
اما در واقع، موضوع کمی پیچیده‌تر از این حرف‌ها است.
در مثال برای فونتیک، حرف a را در زبان انگلیسی در نظر بگیرید. این حرف در کلماتchange ،ball و hand به چشم می‌خورد که در هر کلمه صدای متفاوتی دارد. گاهی اوقات دو حرف با هم استفاده می‌شوند و یک صدا تولید می‌کنند، مثل th در کلمه thing. گاهی هم یک حرف دو صدای مختلف را همراه با هم دارد، مثل x در کلمه .example
این موضوع در زبان فارسی هم وجود دارد. «خواهر» درست است یا «خاهر»؟ چه دلیلی وجود دارد که ث، س و ص هر سه یک صدا داشته باشند؟ چرا در آخر کلمه «نامه»، صدای ه به گوش نمی‌رسد؟
برای حل این مسئله، در ابتدا باید چیزی را تعریف کنیم به نام phoneme یا همان واج. واج‌ها «واحدهای کوتاه صدا هستند که تلفظ خود را داشته و وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند می‌توانند صدایی ترکیبی تولید کنند. اگر برای هر واج یک نشانه تعریف کنیم، با قرار دادن نشانه‌ها کنار هم خواهیم توانست تلفظ صحیح یک کلمه را پیدا کنیم».
واج‌ها در زبان انگلیسی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- صدادار (Vowels)
- بی صدا (Consonants)
1) واج‌های صدادار (VOWELS)
در ابتدا، به این نکته توجه کنیم که واج‌ها ممکن است با نشانه‌هایی شبیه به حروف انگلیسی نمایش داده شوند، اما در واقع ربطی به آن‌ها ندارند. برای مثال، واج /e/ که صدای “اِ” می‌دهد ربطی به حرف e ندارد که ممکن است در کلمات گوناگون به شکل‌های مختلف تلفظ شود.
واج‌ها و نشانههای نوشتن فونتیک کلمات انگلیسی همیشه در بین دو خط مایل / …../ قرار می‌گیرند.
برویم سراغ اصل مطلب!
ارتفاع زبان و میزان باز شدن دهان
بیایید موقعیت زبان را در دهان در نظر بگیریم. وقتی که هر یک vowel ها را تلفظ می‌کنید، زبان شما ممکن است در جاهای مختلفی قرار گیرد. وقتی که صدای «آ» را در هنگام خواندن کلمه saw ادا می‌کنیم، زبان کمتر به سقف دهان چسیده تا وقتی که در کلمه sing صدای «ای» در می‌آوریم (امتحان کنید!).
بسته به موقعیت عمودی زبان، واج‌های صدادار به سه دسته بالا مانند /:i/ و /:u/، وسط مانند /e/ و /o/ و پایین مانند /a/ تقسیم می‌شوند.
مسئله را می‌شود به شکل دیگری هم مطرح کرد. وقتی می‌گویید father، دهان شما بازتر از زمانی است که می‌گویید rude .از این نظر، همین واج‌ها را می‌شود به سه دسته بسته مثل /:i/ و /:u/ ، وسط مثل /e/ و /o/ و باز مثل /a/ تقسیم کرد. به عبارت دیگر، کلمات «بسته» و «بالا» درست یک معنی دارند. کلمات «باز» و «پایین» هم همینطور.
جلو یا عقب بودن زبان
وقتی می‌خواهید بگویید sing، زبان شما به جلوی دهان نزدیک‌تر است تا وقتی می‌گویید door (باز هم امتحان کنید!). اگر از این منظر به موضوع نگاه کنیم، واج‌ها می‌توانند به سه دسته جلو مثل /:i/ و/e/ ، وسط مثل /a/ و عقب مثل /o/ و /:u/ تقسیم بندی شوند.
ترکیب ویژگی‌ها و ساخت واج‌های جدید در فونتیک حروف انگلیسی
اگر این دو ویژگی اصلی (موقعیت افقی و عمودی زبان) را کنار هم بگذاریم، می‌توانیم به صداهای پیچیده‌تری برسیم. به این جدول نگاه کنید:
عقب | وسط | جلو |
|
u:, ʊ | – | i:, ɪ | بسته |
ɔ:, o | ə | ɛ, e | نیمه باز |
ɑ | a | æ | باز |
شناخت واج‌های صدادار
بهترین راه شناختن این صدای کلمات انگلیسی، استفاده از کلمات آشنا در زبان انگلیسی است. در پایین مثال‌هایی برای فونتیک‌های زبان انگلیسی آورده شده است، به آن‌ها دقت کنید:
مثال | صدا | نشانه فونتیک |
sit | صدای “ای” کوتاه | /ɪ/ |
let | صدای ” اِ ” کوتاه | /ɛ/ |
math | صدای ” اَ “ | /æ/ |
reduction | صدای بسیار کوتاه بین ” اَ ” و ” اِ ” که اصطلاحا به آن “شوا” می‌گویند | /ə/ |
father | صدای ” آ “ | /ɑ/ |
Ought | صدای ” اُ ” کشیده | /:ɔ/ |
book | صدای “او” کوتاه | /ʊ/ |
seem | صدای “ای” کشیده | /:i/ |
say | صدای ” اِ ” کشیده | /e/ |
aisle | صدای ” آ ” کشیده | /a/ |
low | صدای ” اُ ” کوتاه | /o/ |
soon | صدای ” او ” کشیده | /:u/ |
2) واج‌های بی صدا (Consonants)
دسته‌بندی‌های واج‌های بی صدا بسته به مناطق مختلف داخل دهان بسیار پیچیده‌تر هستند. اگر بخواهیم در اینجا درباره آن‌ها صحبت کنیم، لازم خواهد بود کلی کلمات عجیب و غریب و تخصصی به میان بیاوریم که تنها مطلب را طولانی کرده و احتمالا حوصله شما را سر خواهند برد. اگر همچنان علاقه دارید درباره این دسته‌بندی‌ها بیشتر بدانید، می‌توانید نوشته داخل ویکی‌پدیای فارسی درباره جایگاه تولید را مطالعه کنید.
به هر حال، واج‌های بی صدا در جدول زیر را به همراه مثال‌هایی آورده‌ایم:
مثال | صدا | نشانه فونتیک |
more | صدای “م” | /m/ |
none | صدای “ن” | /n/ |
sing | صدای “ن” خفیف، بدون صدای “گ” | /ŋ/ |
pet | صدای “پ” | /p/ |
bag | صدای “ب” | /b/ |
talk | صدای “ت” | /t/ |
dog | صدای “د” | /d/ |
cat | صدای “ک” | /k/ |
go | صدای “گ” | /g/ |
fish | صدای “ف” | /f/ |
vase | صدای “و” به شکلی که ما در فارسی تلفظ می‌کنیم. دندان‌های بالا به لب پایین می‌چسبند. | /v/ |
what | صدای “و” شبیه به شکلی که عرب‌ها تلفظ می‌کنند، یعنی با لب‌های غنچه شده | /w/ |
thing | صدایی شبیه به “ث” که از میان نوک زبان و دندان‌های بالایی تولید می‌شود. | /θ/ |
that | صدایی شبیه به “ذ” عربی که از میان نوک زبان و دندان‌های بالایی تولید می‌شود. | /ð/ |
said | صدای “س” | /s/ |
prize | صدای “ز” | /z/ |
sharp | صدای “ش” | /ʃ/ |
pleasure | صدای “ژ” | /ʒ/ |
hat | صدای “ه” | /h/ |
cheek | صدای “چ” | /tʃ/ |
jaw | صدای “ج” | /dʒ/ |
yes | صدای “ی” (در بعضی از دیکشنری ها به شکل /y/ هم نوشته می‌شود | /j/ |
لازم به ذکر است که صداهای «خ» و «ق» در زبان انگلیسی وجود ندارند. انگلیسی زبان‌ها معمولا به صورت ناخودآگاه «ق» را به «ک» تبدیل کرده و در صورت لزوم، «خ» را با صورت /x/ می‌نویسند. مثل کلمه loch که به اسکاتلندی معنی دریاچه داده و «لاخ» تلفظ می‌شود.
ترکیب واج‌ها و شناخت تلفظ کلمات
حالا که با اجزای تشکیل دهنده صداها آشنا شدیم، می‌توانیم دیکشنری را باز کرده و با تلفظ چند کلمه (نکات تلفظی زبان انگلیسی) آشنا شویم.
مثال اول
به عنوان اولین مثال، به سراغ کلمه fish می‌رویم. وقتی که این کلمه را در دیکشنری پیدا می‌کنیم، قبل از اینکه به معنی‌های آن برسیم، تلفظ آن را در میان دو علامت /.../ و با نشانههای فونتیک می‌بینیم. /f/ به عنوان صدای «ف»، /ɪ/ به عنوان صدای «ای» کوتاه و /ʃ/ که صدای «ش» می‌دهد در کنار هم قرار گرفته و تلفظ کلمه fish را نمایش می‌دهند.
مثال دوم
در گام بعدی، کلمه‌ای دو بخشی را پیدا می‌کنیم: کلمه hotel که دقیقا همانطور که ما در فارسی سراغ داریم تلفظ نمی‌شود!
نکته بعدی، وجود علامت «‘» در میان بخش اول و دوم کلمه است. این علامت، نشان می‌دهد که «استرس» کلمه روی بخش 2 است؛ یعنی بخش دوم بلندتر و قوی‌تر از بخش اول خوانده می‌شود.
مثال سوم
می‌توانیم واژه mathematics به معنی ریاضیات را ببینیم. قرار گرفتن علامت «شوا» داخل پرانتز به این معنی است که این واج کاملا اختیاری است و لزومی ندارد که حتما تلفظ شود.
به گزارش از ایرنا به عنوان نکته آخر، این را هم باید بدانیم که دیکشنری‌های گوناگون از نشانههای فونتیکی مختلفی استفاده می‌کنند و شکل همه این نشانه‌ها ممکن است دقیقا شبیه به آنچه تا الان گفته‌ایم نباشند. اما همه دیکشنری‌ها در ابتدا راهنمای تلفظ انگلیسی خود را دارند و با انداختن نگاهی سریع به آن، به سرعت خواهید توانست تلفظ‌های صحیح را پیدا کنید. چون همین حالا هم طرز کار نشانههای فونتیک در زبان انگلیسی را می‌دانید.
مقاله پیشنهادی ما به شما:«پرکاربردترین زبان‌های زنده دنیا»
اگر می‌خواهید زبان انگلیسی یاد بگیرید توصیه می‌کنیم که با تماشای سریال فرندز و به کمک جزوات سریال فرندز، زبان انگلیسی خودتان را نیز مسلط شوید. برای مطالعه بیشتر می‌توانید اینجا کلیک کنید.
